Tnedija tal-Iskema tal-Awtorità tal-Artijiet – Reviżjoni tal-Kirijiet Kummerċjali u Rikonoxximent tal-Werrieta mal-mewt tal-kerrej.

“Skema bħal din tikkumplimenta b’mod qawwi l-suċċess ekonomiku riċenti tal-Gvern, u turi b’mod ċar li l-ekonomija qed terġa’ tirkupru gradwalment u b’mod ċert, u qed poġġina f’pożizzjoni aktar b’saħħitha biex noqogħdu omm ma’ kull min hu” – Il-Ministru Schembri

Il-Ministru għall-Ekonomija u l-Industrija, Silvio Schembri, iniedi l-iskema tal-Awtorità tal-Artijiet fir-rigward tar-rivizjoni tal-kuntratti kummerċjali u r-rikonoxximent tal-werrieta fil-każ ta’ mewt tal-kunjat.

Il-Ministru Schembri spjega li bħalissa hemm 400 kuntratt kummerċjali fuq proprjetajiet tal-Gvern li l-kuntrattijiet tagħhom skadew jew qed jiskadu, kif ukoll numru kbir ta’ rinnovazzjonijiet li huma wkoll sospiżi minħabba ż-żieda eċċessiva fil-valur tal-kera. Ħafna minn dawn il-kuntratti kummerċjali huma ġeneralment meqjusa bħala negozji tradizzjonali, familji li jmexxu, b’tkabbir limitat.

Fil-fatt, l-iskenarju li wassal għall-iskema wera żieda drastika fil-valur tal-kera rivedut, li paveġja t-triq għall-intervent tal-Awtorità tal-Artijiet fil-istabbiliment ta’ skema. “Bħala Gvern, qed nippruvaw permezz ta’ din l-iskema nipprovdu soluzzjoni ġusta u affordabbli b’għan li ngħinu lil kull negozju li jinsab f’din is-sitwazzjoni. L-iskema ser tkun limitata għal dawk il-kuntratti li skadew u li jinsabu f’attesa ta’ rinnovazzjoni,” qal il-Ministru Schembri.

Ġie spjegat li l-iskema mhix biss limitata għal dawk il-kuntratti li skadew u jinsabu f’attesa ta’ rinnovazzjoni iżda wkoll dawk li se jiskadu fil-futur qrib, sa tmiem l-2023. L-iskema ser tikkunsidra wkoll l-applikazzjonijiet għal rikonoxximent tal-werrieta sal-aħħar tas-sena 2023.

Il-Ministru Schembri spjega li l-Awtorità tal-Artijiet identifikaw tliet xenarji li se jkunu ta’ benefiċċju għal sidien.

L-ewwel xenarju huwa ta’ dawk li għandhom kuntratti li skadew jew li qed jiskadu sa tmiem l-2023, li rrifjutaw il-kundizzjonijiet ġodda jew li għadhom ma applikawx għar-rinnovazzjoni. F’dan il-każ, il-kuntratti kummerċjali ffirmati qabel il-25 ta’ April 2017, li issa skadew jew li se jiskadu qabel tmiem l-2023, ser jiġu rinnovati awtomatikament b’aġir annwali standard ta’ 5% sa data ta’ skadenza sal-1 ta’ Ġunju 2028.

It-tieni xenarju huwa ta’ dawk li aċċettaw ir-rinnovazzjoni u li qed iħallsu r-rati riveduti, iżda l-kuntratt tagħhom jiskadi qabel l-1 ta’ Ġunju 2028. F’dan il-każ, ser jingħata estensjoni awtomatika sal-1 ta’ Ġunju 2028 flimkien ma’ rifużjoni għal diffrenza fir-rati billi jingħata avviż ta’ nota ta’ kreditu, kif ukoll l-istabbiliment ta’ valur ġdid ta’ kera ta’ +5%/sena mill-aħħar data ta’ skadenza. Il-kuntratti kummerċjali ffirmati qabel il-25 ta’ April 2017 u li issa skadew jew li se jiskadu qabel tmiem l-2023, ser jiġu rinnovati awtomatikament b’aġir annwali standard ta’ 5% sal-1 ta’ Ġunju 2028.

It-tielet xenarju huwa ta’ dawk li aċċettaw ir-rinnovazzjoni u li qed iħallsu r-rati riveduti, iżda l-kuntratt tagħhom jiskadi wara l-1 ta’ Ġunju 2028. F’dan il-każ, is-sidien tal-kuntratt jistgħu jżommu l-ftehim tal-kuntratt attwali, flimkien mar-rati attwali tal-kera u d-data ta’ skadenza relatata; jew aċċettaw ir-rinnovazzjoni tal-kuntratti kummerċjali u l-rivizjoni tar-rati tal-kera tal-2021, fil-każ li fiha d-data ta’ skadenza tal-kuntratt se tinbidel għal dik tal-1 ta’ Ġunju 2028.

Fir-rigward tar-rikonoxximent tal-werrieta fil-każ ta’ mewt tal-kunjat, il-Ministru Schembri spjega li qabel l-istabbiliment ta’ din l-iskema, meta kuntratt kummerċjali kien jgħaddi minn missier għal iben, kien isir l-stima peritali. Issa, il-werrieta se jiġu rikonoxxuti u l-aġir ta’ żieda ta’ 5% fil-kera kull sena ser japplika.

Il-Ministru Schembri qal li ittri uffiċjali ser jintbagħtu lil kull sid li huwa eliġibbli li jibbenefika minn din l-iskema.

“Hija sodisfazzjon kbir li nnota li wkoll fiċ-ċirkostanzi avversi, bħala Gvern, għamilna l-isforzi biex ma nħallux lil ħadd warajna. Permezz ta’ din l-iskema, għamilna sforzi biex mhux biss inwasslu għall-businesses kollha iżda biex jinkiseb solluzzjoni tangibbli biex inaqqsu l-isfidi li mhumiex meħtieġa. Skema bħal din tikkumplimenta b’mod qawwi l-suċċess ekonomiku riċenti tal-Gvern, u turi b’mod ċar li l-ekonomija qed terġa’ tirkupru gradwalment u b’mod ċert, poġġina f’pożizzjoni aktar b’saħħitha biex noqogħdu omm ma’ kull min hu,” qal Schembri.

Robert Vella, CEO tal-Awtorità tal-Artijiet spjega li sidien li jikkwalifikaw għall-iskema ser jiġu infurmati permezz ta’ ittra uffiċjali li se tinkludi fattura bl-aħħar rati. Barra minn hekk, dawk li diġà ħallsu r-rata tal-valur tas-suq (stima peritali) ser jiġu kkontattjati mill-Awtorità, li ser spjega l-iskema fid-dettall inkluż l-eliġibbiltà tagħhom għal rifużjoni u l-pagament dovut skond ir-rati l-ġodda. “Dan qed isir biex jiġi żgurat soluzzjoni ġusta li tinkludi dawk li ħallsu jew aċċettaw ir-rati ġodda. Fl-istess ħin, l-Awtorità qed tistudja skemi ġodda li għandhom x’jaqsmu ma’ l-impjegati biex tiżgura li tkun dejjem risponsiva għall-bżonnijiet attwali u tikkumplimenta lill-investituri ġodda biex imexxu l-negozji tagħhom u jiddedikaw għall-kiri tal-proprjetà tal-Gvern għal skopijiet kummerċjali,” qal Vella.